Son zamanlarda yazılı ve görsel medyada sıklıkla cinsel taciz, çocukların cinsel istismarı ve pedofili haberleri yer almaya başladı. Maalesef ülkemizde de çocuk istismarı ve ihmali giderek arttığından bu konuda bilinçlenmek ve çocuklarımızı koruyabilmek adına önemli noktaları hatırlatmak son derece önemlidir.
Çocuklar kolayca güven duydukları, korkutulabildikleri ve kandırılabildikleri için istismara açıktır. İstismarcıların çoğu tahmin edildiği gibi sıklıkla yabancılar değil, çocuğun yakın çevresindeki insanlar ve akrabalarıdır. Buna da ensest adı verilmektedir. Ensest vakalarında çocuğa ulaşmak çok daha zor olabiliyor. Cinsel istismara maruz kalan çocuk kendisine yapılanı ya adlandıramıyor ya da korkusundan, çekindiğinden kimseye anlatamıyor.
Peki, nasıl önlem alabiliriz?
Çocuklara farklı konularda “hayır” deme becerisini kazandırmak, hayatın her alanında önemlidir. Çocukların “hayır” dedikleri herhangi bir şeye zorla ikna edilmemelidir.
Çocuğu zorla öpmeye, sarılmaya çalışmamak, bedeninin ona ait olduğunu anlatmak, kişisel ve bedensel sınırlarını algılayabilmesi açısından önemlidir. Özellikle yabancı biri tarafından ebeveyne yöneltilen “ öpebilir miyim?” sorusunu “ seni öpmesini ister misin?” şeklinde çocuğa yöneltmek gerekmektedir. Kim olursa olsun çocuğu istemediği şeyleri yapmaya zorlanmamalıdır. Cevap “ hayır” olduğunda ise çocuğun söylediğine saygı duyarak “ öpülmesini istemiyor” şeklinde cevabı iletmek bedeninin ona ait olduğunu anlamasına ve herkesin kendisini öpmesine, sarılmasına hakkının olmadığını öğrenmesine katkı sağlayacaktır.
Her yaşta çocuk istismar mağduru olabilir. Konuşmaya ve isteklerini anlatmaya başladıkları iki yaşında mahrem bölgeleri öğretilerek özel alanlarına saygı duyulmalıdır. Banyoda genel temizliği yapıldıktan sonra lifi çocuğun eline vererek özel bölgesini temizlemesi istenmelidir.
Çocuğun dudağın dudağından asla öpülmemelidir.
Çocukların kıyafetleri umumi ortamda değiştirilmemelidir.
Toplu taşıtlarda yer olmadığında çocuklar ayakta kalmaması için yabancı birinin kucağına oturtulmamalıdır.
Çocuklara iyi dokunma ve kötü dokunmanın arasında ki farkı nasıl ayırt edecekleri anlatılmalıdır.
Çocuk sosyal olsun diye her ortama sokulmamalıdır. Çocuğun herhangi bir ortama girerken temkinli, gözlemci olması ve kendini güvende hissettikten sonra ortama girmesi sağlanmalıdır. “ ne var git oyna” tarzı cümlelerle çocuk güvende hissetmediği bir ortama sokulmak için asla zorlanmamalıdır.
Çocuğun ebeveyn dışında birileriyle tuvalete gönderilmemesi, banyo yaptırılmaması son derece önemlidir. Özellikle bazı anaokullarında çocukların tuvalet temizliği bakıcılar tarafından yapılmaktadır. Çocuklara ufak yaştan itibaren kendi tuvalet temizliğini yapma becerisi kazandırılmalıdır.
Cinsel İstismara maruz kalan çocuklarda ruhsal, davranışsal, duygusal ve sosyal sorunlar oluşabilir. Küçük çocuklar yaşanılan olayı adlandıramazlar ancak travmanın etkisi beden hafızasında kayıt olur ve bazı davranışlarında değişiklikler görülür. Tuvalet eğitimi bitmiş
olmasına rağmen çocuğun tekrar tuvaletle ilgili sorunlar yaşamaya başlar, kekemelik, tik bozukluğu, gece ağlamaları, uyku bozuklukları, yalnız kalma korkusu, anneye bağımlılık, dürtü ve kontrol bozukluk, özel bölgeleri ile aşırı oynama isteği gibi belirtiler oluşabilir.
Yaşı daha büyük olan çocuklarda ise genelde; içine kapanma, dikkat eksikliği, uyku bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, kaygı bozukluğu, depresyon, cinsellikle ilgili konularla eskisine göre daha fazla ilgili olma, okul ve arkadaş ilişkilerinde sorunlar gibi belirtilerden söz etmek mümkündür.
Çocuklarda cinsel istismarı gözardı edilmemesi gereken toplumsal bir sorundur. Eğer bir çocuk cinsel istismara maruz kalmışsa veya şüphesi varsa Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Alo 183 hattını arayın ve muhakkak psikolojik destek alın. Bu istismara göz yummayın, sessiz kalmayın.
Tuğba KOÇ
Pedagog ve Oyun Terapisti