Türkiye, birçok açıdan olağanüstü bir yıl yaşadı. Başkanlık tartışmaları ve Sultanahmet saldırısıyla başlayan 2016 yılı boyunca çok sayıda bombalı saldırı görülürken, siyasi tartışmalar da devam etti. 15 Temmuz günü yaşanan darbe girişimi ise yalnızca 2016'nın son ayları için belirleyici etken olmakla kalmadı, önümüzdeki yılları da etkileyecek bir dönüm noktasına dönüştü.
OCAK - Sultanahmet'te canlı bomba turistleri hedef aldı
Sultanahmet Meydanı'nda 12 Ocak gününün erken saatlerinde bir turist kafilesine yönelik intihar saldırısı düzenlendi. Saldırıda 8'i Alman vatandaşı 13 kişi yaşamını yitirdi. Saldırıyı, yabancı uyruklu bir IŞİD militanının gerçekleştirdiği açıklandı. Bu saldırı, Türkiye'de 2016 yılında yaşanan tek bombalı saldırı olmadı.
Yıl boyunca gerek IŞİD gerek PKK gerekse de TAK birçok bombalı saldırı düzenledi. 2016 yılında bombalı saldırılar sonucunda 350'den fazla insan yaşamını yitirirken, yaralı sayısı da 1.500'e yaklaştı. En fazla can kaybının yaşandığı patlama ise Ağustos ayında 54 kişinin yaşamını yitirdiği, IŞİD'in düzenlediği Gaziantep saldırısı oldu.
ŞUBAT - Can Dündar ve Erdem Gül tahliye edildi
2016 yılı boyunca Türkiye'nin en sert eleştirilere maruz kaldığı konulardan biri basın özgürlüğü oldu. Yeni yıla Silivri Cezaevi'nde giren gazeteciler Cumhuriyet gazetesi eski Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve Ankara Temsilcisi Erdem Gül, Anayasa Mahkemesi kararıyla 26 Şubat'ta tahliye edildi.
Cumhuriyet gazetesine Ekim ayında da bir operasyon düzenlendi ve yeni Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, köşe yazarı Kadri Gürsel, İmtiyaz Sahibi Akın Atalay ve karikatürist Musa Kart'ın da aralarında olduğu 10 yönetici ve köşe yazarı tutuklandı. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün son raporuna göre, Türkiye'de bu yıl 148 gazeteci ve basın çalışanı hapsedildi ve 169 medya kuruluş ile yayınevi kapatıldı.
MART - AB ve Türkiye arasında mülteci anlaşması yapıldı
Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye, Avrupa'ya göç eden mültecilerin sayısının azaltılması için bir anlaşmaya vardı. Buna göre, Yunanistan'a ulaşanlardan sığınma başvurusu reddedilerek Türkiye'ye gönderilen her bir mülteci karşılığında AB ülkeleri de Türkiye'de bulunan bir mülteciyi geri almayı kabul etti. Anlaşma kapsamında Haziran ayına kadar Türkiye'ye vize serbestisi tanınması da öngörülüyordu. Ancak AB, Türkiye'nin gerekli koşulları yerine getirmediği gerekçesiyle 2016 yılında vize serbestisi tanımadı.
Temmuz ayındaki darbe girişiminin ardından OHAL ilan edilmesi ise ilişkilerde ciddi bir krizin yaşanmasına neden oldu. Kasım ayında Avrupa Parlamentosu, kabul ettiği kararla Türkiye ile müzakerelerin askıya alınmasını tavsiye etmiş ancak AB liderleri Aralık ayında bu tavsiyeye uymama kararı almıştı. Birçok açıdan 2016, Türkiye ile AB ilişkileri için zor ve krizli bir yıl oldu.
NİSAN - Davutoğlu istifa etti, yerine Yıldırım geldi
AKP Merkez Yürütme Kurulu (MYK), 29 Nisan'da yaptığı toplantıda, Genel Başkan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun teşkilatları görevden alma ve atama yetkisini elinden aldı. Bu gelişmeden birkaç gün sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Davutoğlu, görevlerinden istifa etti. Mayıs'ta düzenlenen AKP Kongresi'nde Binali Yıldırım genel başkan seçildi ve hükümeti kurmakla görevlendirildi.
MAYIS - Dokunulmazlıklar kaldırıldı, HDP'liler tutuklandı
TBMM, 20 Mayıs'ta dokunulmazlıkların kaldırılmasını öngören Anayasa değişikliğini onayladı. Böylece, 146 milletvekiline yargı yolu açılmış oldu. Kasım ve Aralık aylarında düzenlenen operasyonlarla HDP'den 12 milletvekili tutuklanarak, cezaevine konuldu. Tutuklanan HDP'liler arasında partinin eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ile Figen Yüksekdağ da vardı.
HAZİRAN - Liselerde 'proje okul' eylemleri başladı
İstanbul Erkek Lisesi, mezuniyet töreninde Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından sınavsız atanmış olan müdür Hikmet Konar'ın konuşması sırasında kürsüye sırtlarını dönerek protesto eylemi gerçekleştirdi. Bu olayın sosyal medya üzerinden yayılmasının ardından kısa süre içerisinde Türkiye'nin farklı illerinden 80'i aşkın lise "proje okul" uygulamalarını protesto eden bildiriler yayımladı.
Konuyla ilgili tartışmalar, sonbaharda okulların açılmasıyla birlikte daha da alevlendi. MEB, uygulama kapsamında toplam 155 proje okulun belirlendiğini ve buralarda görevli 1.187 öğretmenin başka okullarda görevlendirileceğini açıkladı. Liselerin mezuniyet törenlerinde 'proje okul' uygulaması protesto edildi. İki hafta içerisinde 80'i aşkın lise bildiri yayınladı.
TEMMUZ - Darbe girişimi başarısız oldu, 248 kişi yaşamını yitirdi
Türk Silahlı Kuvvetleri içinde bir grup asker, hükümeti devirmek amacıyla darbe girişiminde bulundu. İstanbul'da köprülerin kapatılması, Ankara'da da savaş jetlerinin alçak uçuşuyla ortaya çıkan darbe girişimi, 16 Temmuz gününün erken saatlerinde bastırıldı.
Tatil için Marmaris'te bulunan Erdoğan, CNN Türk televizyonuna Facetime üzerinden bağlanarak, halka darbe girişimine karşı sokağa çıkma çağrısı yaptı. Savaş uçaklarının TBMM'yi bombaladığı darbe girişimi sırasında 248 kişi yaşamını yitirdi ve 2.000'den fazla insan yaralandı. Darbe girişiminin ardından OHAL ilan edildi.
AĞUSTOS - Fırat Kalkanı Harekatı başladı
Türk ordusu ve desteklediği Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), sınırın Suriye tarafından IŞİD'i uzaklaştırmak amacıyla 24 Ağustos'ta askeri bir operasyon başlattı. Yıl sonu itibariyle, Cerablus-Azez arasındaki 90 kilometrelik bölge ile El Bab'a kadar güneye doğru 45 kilometrelik alan, IŞİD'in elinden alınmış oldu.
Son olarak, TSK ve ÖSO, stratejik öneme sahip El Bab kasabasını almak için taarruz başlattı. Harekat sırasında 2016 yılı içerisinde 41 Türk askeri yaşamını yitirirken, TSK 1.200'den fazla IŞİD militanının öldürüldüğünü açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Aralık ortasında yaptığı açıklamada, 20 Temmuz 2015'ten bu yana PKK ile yaşanan çatışmalarda ise en az 843 askerin yaşamını yitirdiğini söyledi.
EYLÜL - Yaz saati uygulamasının devam etmesine karar verildi
Hükümet, 8 Eylül'de yaptığı toplantıda, yaz saati uygulamasının kalıcı olmasına karar verdi. Bu kararla birlikte, Türkiye'de Ekim ayı sonunda önceki yılların aksine saatler geri alınmadı. Söz konusu uygulama, günün çok geç ağarmasından ve birçok kişinin karanlıkta işe ya da okula gitmek zorunda kalmasından dolayı bazı kesimlerin tepkisini çekti.
Hükümete uygulamanın kaldırılması çağrısı yapan kampanyaya 100 binden fazla insan destek verdi. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrik tüketim istatistikleri üzerinden yaptığı çalışmaya göre, uygulamanın tasarruf sağlamadığını, aksine israfa yol açtığını açıkladı.
EKİM - Başkanlık sistemi için düğmeye basıldı
Başbakan Yıldırım ile MHP lideri Devlet Bahçeli, başkanlık sistemini de içeren anayasa değişiklik paketini görüşmek üzere bir araya geldi ve iki partinin görevlendirdiği isimler paket üzerindeki çalışmalara başladı. Yapılan çalışmaların ardından iki parti 21 maddelik bir değişiklik teklifi üzerinde uzlaşmaya vardı ve teklif Aralık ayında TBMM'ye sevk edildi. 30 Aralık'ta Anayasa Komisyonu'nda teklifle ilgili görüşmeler tamamlandı ve 18 maddeye düşürülen teklif kabul edildi. 2017 yılının ilkbaharında teklifin referanduma sunulması bekleniyor.
KASIM: Siirt'te maden kazası, Aladağ'da yangın faciası
Kasım ayından yaşanan iki olay, tartışmalarıyla birlikte gündemi uzun süre meşgul etti. Siirt'in Şirvan ilçesinde bulunan bakır madeninde 17 Kasım günü meydana gelen kazada 16 işçi yaşamını yitirdi. Adana'nın Aladağ ilçesinde bulunan bir kız öğrenci yurdunda da 29 Kasım akşamı yangın çıktı. Yangında 11'i öğrenci, biri eğitmen 12 kişi hayatını kaybetti.
Şirvan'daki maden kazasıyla ilgili olarak ailelerle görüşüp haber yapmak üzere ilçeye giden BBC Türkçe muhabiri Hatice Kamer, 26 Kasım'da gözaltına alındı ve ertesi gün serbest bırakıldı.
ARALIK: Rusya'nın Türkiye büyükelçisine suikast düzenlendi
Rusya'nın Türkiye Büyükelçisi Andrey Karlov, 19 Aralık'ta Ankara'da katıldığı bir sergi açılışında uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitirdi. Saldırganın, çevik kuvvette görevli polis memuru Mevlüt Mert Altıntaş olduğu açıklandı. Yayınlanan görüntülerde saldırganın tetiği çekerken, "Halep'i unutma, Suriye'yi unutma" diye slogan attığı görüldü.
Yılın son günlerinde de Rusya ve Türkiye, Doğu Halep'teki muhaliflerin tahliyesinin ardından kentin tamamının Suriye ordusunun kontrolüne geçmesinin üzerine 29 Aralık tarihinde Suriye'nin tamamını kapsayan bir ateşkes ilan edilmesi konusunda uzlaşmaya vardı.
Türkiye ile Rusya'nın garantör olduğu ateşkes anlaşması 30 Aralık günü yürürlüğe girdi.İrem KökerBBC Türkçe