Neden böyle bir proje yapma gereği duydunuz?
Biz Denizli halkına hatta tüm Türkiye’ye Denizli horozunu tanıtabilmek amacıyla bu projeyi yapmaya başladık. Mesela bugün sokakta Denizli horozu nedir desek hiçbir cevap veremeyecek olan Denizlililer var. Bu halkın bu şehirle artık bir bütün haline gelmiş olan Denizli horozuna sahip çıkması, onu tanıması lazım. Gelecek nesil bu hayvanı bilmezse, tanımazsa bu ırk yok olmaya başlar. Ki bu Denizli şehrinin kendiyle özdeşleşen bir sembolünü kaybetmesi demektir.
İşte biz bu sebeplerden dolayı bir nevi Denizli horozu konusunda farkındalık oluşturmaya çalışıyoruz.
Denizli horozunun özellikleri nelerdir?
Denizli horozunun özellikleri;
- Diğer horozlara göre daha uzun ve kalın ötüşlü olmasıdır. Ayrıca cüsse olarak daha iri olması, ibik türünün balta ibik olması da bu horoz türünü diğer horozlardan ayıran özellikler arasındadır.
- Denizli horozunun gözlerinin içi tamamen siyahtır ve kuyruğunun bir kısmı yeşil renklidir.
- Mahmuzları diğer horozlara nazaran daha büyüktür.
Denizli horozunu gönüllü olarak yetiştirenlerin sorunları nelerdir?
Denizli horozunu gönüllü olarak yapan kişiler bu işi zevk için yaptıklarından dolayı masraflarını karşılamakta sıkıntı çekiyorlar. Ayrıca Denizli horozunun saf ırkı melezleştirildiği için saf yumurta elde etmekte çok zorlanıyorlar. Örneğin 10 yumurta elde ettilerse bundan sadece 1 tanesi saf ırka en yakın oluyor. Yerli horoz yetiştiricileri saf ırka en yakın horozları ürettikleri için Denizli horozu yetiştirilmesine çok büyük katkı sağlıyorlar.
Tarım İl Müdürlüğü'nün çalışmalarını nereye yerleştirmek lazım?
Tarım İl Müdürlüğü’nün çalışmaları çok önemli bir yer teşkil ettiği anlaşılmaktadır. Yumurta ve horoz ihtiyacının büyük bir kısmı buradan sağlanıyor. Ancak Denizli horozunu daha dayanıklı olabilmesi ve daha uzun ötebilmesi amacıyla Arnavutluk’dan getirilen berat horozuyla melezleştirilmiş, bu durum ise saf ırkı tehlikeye düşürmüştür. Bir de sürekli aynı kümes içerisinde üretim yapılması bir çeşit akraba evliliği gibi değerlendirilebilir.
Ayrıca saf Denizli horozu ırkı ile ilgili bilimsel çalışmalarda bulunan Yard. Doç. Dr Demir Özdemir ise yalnız kalmaktadır.
Denizli horozunun tarihçesi nedir?
Denizli horozunun tarihi ile ilgili henüz tam bir kesinlik söz konusu değil ancak Leodikya antik kentinde yapılan kazılarda dövüşen iki horoz kabartmasının bulunması ve bu horozların ibikli ve sakallı olması, bu kabartmaların Denizli horozuna ait olduğunu düşündürmektedir. Bundan yola çıkarak Denizli horozunun tarihi günümüzden yaklaşık 1870 yıl öncesine dayanmaktadır diyebiliriz.
Denizli horozunun şehre sağladığı ekonomik katkı nedir?
Yerli ve yabancı turistlerin Denizli horozuna gösterdiği yoğun ilgiden dolayı esnaflar horoz figürlü hediyelik eşyalar, havlular veya örtüler yaparak bunları satmaya başlamıştır. Bu sayede şehrin ekonomisine katkıda bulunuyorlar. Ayrıca gerek yurt içindeki gerekse yurt dışındaki horoz severlerin Denizli horozu yumurtasını, civcivini veya horozu satın alarak şehir ekonomisine katkı sağlamaktadır.
Yaptığınız çalışmalar sonucunda Denizli horozuyla ilgili eksik gördüğünüz şeyler nelerdir?
Denizli horozu bu şehir için çok önemli bir yere sahipken Denizli horozuna gösterilen ilgi hala çok az. Örneğin resim sergisi yapılırken bile tema olarak Denizli horozunun kullanılmamaktadır. Ayrıca Pamukkale Üniversitesi'nde ziraat fakültesi yok ve bu durum Denizli horozu hakkında yürütülen çalışmaları zorlaştırmaktadır.
Yılda bir kere veya ayda bir kere olmak üzere Denizli'de Denizli horozunu tanıtma günü yapılarak insanlar bu konu hususunda daha bilinçli hale getirilmelidir. Gönüllü horoz yetiştiriciliği yapanlar yem sıkıntısı çekmekte ve yetiştiricilere yapılan yem yardımları yeterli derecede olmamaktadır. Küçük çocuklara Denizli horozu temalı boyama kitapları verilmeli veya yerel kanallarda Denizli horozu ile ilgili çizgi film yayınlanmalıdır.
AKİSHABER ÖZEL