TBMM Başkanvekili CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, yasa gereği yapılması zorunlu kadın konukevlerinin kaynak sorununu vatandaşlar tarafından bankalarda unutulan ve zamanaşımına uğrayan alacakların TMSF’ye devredilmesi yerine, kadın konukevi yapımında kullanılması için TBMM’ye kanun teklifi sundu. Kadına yönelik her türlü şiddetin önlenmesi için herkese sorumluluk düştüğünü ifade eden Gülizar Biçer Karaca’nın teklifi hayata geçerse, bankalarda unutulan alacakların belediyelere tahsisi sağlanarak kadın konukevi açılabilmesi için kaynak yaratılmış olacak. Teklifle; Bankacılık Kanunu'nun 62'nci maddesindeki zamanaşımı düzenlemesi ile 10 yıl süreli bankalarda işlem görmeyen (unutulan) alacakların TMSF'ye devredilmesine yönelik maddesi değiştirilerek, belediyelerin kadın konukevi yapımında kullanması için tahsis edilmesi ve kadına yönelik şiddetin önlenmesinde somut kazanım sağlanması hedefleniyor.
25 Kasım’da kadın cinayetleri nedeniyle hayatını kaybeden kadınları anarak TBMM’ye sunduğu yasa teklifi için tüm siyasi parti temsilcilerine çağrıda bulunan Gülizar Biçer Karaca, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kadın konukevi sayısı açılması ile ilgili faaliyet raporlarında ve eylem planlarında belirlenen hedeflerin tutturulamadığını, açılan kadın konukevi sayısının 2022 yılında hedeflenen rakamla aynı olduğunu ve 1 kadın konukevi dahi açılmadığını açıkladı.
UNUTULAN BİRİKİMLER, KADINA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ İÇİN KULLANILSIN
TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca; “kaynak yok” bahanesinin ortadan kalkması için kadın örgütlerinin ısrarlı talepleri arasında yer alan sığınma evi açılması ve mevcutların kapasitelerinin artırılması taleplerini dikkate alarak hazırladıkları kanun teklifiyle somut adım atılması çağrısında bulundu: “Biz diyoruz ki; “Vatandaşların bankalardaki mevduatları, birikimleri 10 yıl işlem görmediğinde zaman aşımına uğrayıp TMSF’ye devrediliyor. Son on yılda TMSF’ye devredilen 1,3 milyar TL’ye yakın miktar düşünüldüğünde, bundan sonrası ile ilgili olarak mevzuat gereği nüfusu 100 bini geçen belediyelerde açılması zorunlu olan kadın konukevi sayısının artırılması için kaynak oluşturulabilir. Şiddete maruz bırakılan kadınların ihtiyacı olan kadın sığınma evleri açılması ve şiddetin önlenmesinde önemli bir kazanım olacağını düşünüyoruz.”
Kanun Teklifinin Genel Gerekçesi:
Ülkemizde kadınlara yönelik her türlü şiddet, yaşam hakkı başta olmak üzere en temel insan hakları ihlallerinin başında gelmektedir. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, yalnızca 2023 yılı Ekim ayında en az 19 kadın cinayeti işlenmiş, en az 18 kadın ise şüpheli şekilde ölü bulunmuştur. 2023 yılı itibariyle, şu ana kadar en az 350 kadın katledilmiştir. 2008-2018 yılları arasında gerçekleşen 1260 kadın cinayeti vakasını inceleyen araştırma bulgularına göre; kadın cinayeti failleri arasında ilk sırada eş (623), ikinci sırada sevgili (160) ve üçüncü sırada da eski eş (94) yer almaktadır. Bianet’in erkek şiddeti çetelesi verilerine göre, yalnızca Ekim ayında en az 6 kadın koruma kararına rağmen öldürülmüş, en az 69 kadına şiddet uygulanmış, en az 25 kadın şüpheli şekilde ölmüş ve en az 291 kadın tacize uğramıştır. Kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleri ile ilgili eylemler hakkında Aile ve Sosyal Hizmetler
Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve bağlı Emniyet Genel Müdürlüğü detaylı veri ve istatistik bilgisi paylaşmaması, ilgili kamu kuruluşlarının ayrıştırılmış veri politikası yoksunluğu sistematik şiddetin sona ermesindeki engellerden birini oluşturmaktadır. Kaldı ki kamusal nitelik taşıyan bu “görev” kadın örgütlerinin ısrarlı çaba ve mücadelesiyle, tutulan şiddet çeteleleri sayesinde ulaşılabilen kadın cinayeti verileri kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Küresel Cinsiyet Eşitsizliği 2023 raporuna göre; cinsiyet uçurumu verilerinde Türkiye dünyada 146 ülke arasında yüzde 63,8 ile 129’uncu sıradadır. Çalışma hayatı, istihdama katılım ve fırsat eşitliği bakımından ise Türkiye 146 ülke arasında 133’üncü sırada yer almaktadır. Rapora göre Türkiye, Avrasya ve Orta Asya bölgesinde kadınların toplumsal cinsiyet eşitliği durumunu kapatma oranı en düşük ülkeler arasında yer alıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın paylaştığı verilere göre, ülkemizde 2022 yılında 149 kadın konukevi bulunmaktadır. Bakanlığın Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele 4. Ulusal Eylem Planına göre; kadın konukevi sayısının 2023 itibariyle 159’a, 2024 yılında 164’e, 2025 yılında 169’a ve 2026 yılında 174’e çıkartılması planlanmakta ve mevcuttaki 149 kadın konukevinden 112’si Bakanlığa bağlı olarak hizmet vermektedir. Yatak sayısı bakımından değerlendirildiğinde; Avrupa Birliği genelinde 17 bin 502 kişiye 1 yatak düşerken, Türkiye’de 22 bin 945 kişiye 1 yatak düşmektedir. Hal böyleyken, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin iradesiyle kabul edilip yürürlüğe giren İstanbul Sözleşmesi’nden bir gece yarısı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla çıkılması, şiddetin önlenmesinde devlete düşen sorumluluktan kaçınmayı beraberinde getirmiştir.
5303 Sayılı Belediye Kanunu, büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000’in üzerindeki belediyelerin, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorunda olduğunu, diğer belediyeler için de mali durumları ve hizmet önceliklerini değerlendirerek kadınlar ve çocuklar için konukevi açabilecekleri hükmünü düzenlemiştir.
İçişleri Bakanlığı’nın 07.04.2022 tarihli duyurusuna göre; bakanlık 100 binin üzerinde nüfusu olan 215 belediyeye kadın konukevi yapılmasına ilişkin yazı gönderildiğini ifade etmiş, sürecin Valilikler tarafından koordine edilerek çalışmaların takipçisi olunması ve faaliyetlerin ilerlemesine ilişkin iki aylık periyotlar halinde raporlanarak bakanlığa bildirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Gelinen noktada ise kaç kadın konukevinin belediyeler tarafından projelendirildiği, kaç projenin tamamlandığı ve hizmete açıldığı konusunda net bilgi bulunmamaktadır.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun verilerine göre; 2022 yılında toplam 205 milyon TL kıymet zamanaşımına uğramış ve fonun gelirleri arasına girmiştir. Enflasyon ve kümülatif gelir hesabı yapılmadan; son 10 yıl içerisinde 1 milyar 309 milyon TL tutarında kıymet zamanaşımına uğramıştır.
Kadın konukevi yapım ve işletme süreçlerinin ülke genelinde yaygınlaşıp, hızlanarak tamamlanması ve en kısa sürede kamusal hizmete açılabilmesi amacıyla, belediyelerin sorumluluğundaki finansman ihtiyacının çözülebilmesi için 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’nda önerdiğimiz işbu değişiklik teklifiyle, bankalar nezdindeki mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklardan hak sahibinin 10 yıl boyunca işlem yapmaması durumunda zamanaşımına uğrayarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na aktarılmasına yönelik düzenlemenin kaldırılarak, zamanaşımına uğrayan kıymetlerin kadın konukevi yapımında kullanılabilmesi için belediyelere kaynak sağlanması amaçlanmaktadır.
TEKLİFLE İLGİLİ BAKANLIĞA ÇAĞRI:
Dün teklifini sunan ve destek için çağrı yapan Gülizar Bicer Karaca, bu sabah Resmi Gazete'de yayınlanan genelge konusunda ise sosyal medya hesabından Bakanlığa çağrı niteliğinde şu paylaşımı yaptı: "Resmi Gazete'de yayınlanan genelge ile #25Kasım a uyandık. TBMM'ye
Bankacılık Kanunu'nun 62'nci maddesindeki zamanaşımı düzenlemesi ile 10 yıl süreli bankalarda işlem görmeyen (unutulan) alacakların TMSF'ye devredilmesine yönelik maddesinin değiştirilerek, kadın konukevi yapımında kullanılmak üzere belediyelere tahsis edilmesine yönelik kanun teklifimi sundum. Konukevleri için "kaynak" yaratmak mümkün. Somut adım atmaya var mısınız?