Emekli maaşının yüksek olması, hem emeklilikte geçinecek bir gelir hem de ölümden sonra geride kalanlara bağlanacağı için büyük önem taşıyor. Bu nedenle tüm çalışanların kafasını meşgul eden, emekli aylığı tutarını etkileyen birçok faktör bulunuyor. İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Sadettin Orhan, emekli aylığının tutarını etkileyen faktörleri 5 ana başlık altında özetledi.
Dikkatli borçlanın aylığınız yükselsin
Pek çok çalışanın geriye dönük hizmet borçlanması yapma imkanı var. Erkekler için askerlik, bayanlar için doğum ya da bir süreliğine yurt dışında bulunanlar için yurt dışı borçlanma imkanı gibi. Orhan “Eğer 2000 yılından önceki bir süreyi borçlanma imkanınız varsa mutlaka bunu değerlendirin. Bütçeniz elveriyorsa tavandan borçlanmanız avantajınıza. Özellikle 1990-2000 arasında askerlik, doğum ya da yurt dışı borçlanma gibi hakkı olanların borçlanma yapmaları, aylıklarında ciddi artış sağlıyor” dedi.
Uzun yıllar yurt dışında kalıp da hem 2000 yılı öncesi hem de 2000 sonrası dönemler için borçlanma hakkı olanların, dilekçelerinde dönem seçimi yaparken 2000 öncesini seçmelerinin yararlı olacağını belirten Orhan, böylece yüzde 70'e kadar daha yüksek aylık alınabileceğini belirtti.
Ek iş aylığı yükseltir
Ülkemizde ek bir işte çalışan birçok vatandaş bulunuyor ancak bunların çoğunluğu ikinci işi sigortasız yürütüyor. Bu konuda asıl işte sigortalı çalışmanın verdiği rahatlık kadar, ikinci işte sigortanın faydasız olduğuna dair yanlış bir kanaat bulunuyor.
Konu ile ilgili olarak Orhan “Yapılan ek iş veya ikinci iş için de sigorta primi ödendiğinde SGK'ya bildirilen matrah artıyor ve emekli aylığınız da yükselmiş oluyor. Dolayısıyla 'nasılsa sigortam birinci işte yatıyor, ikinci işte sigortasız da çalışsam olur' diye düşünmeyin” ifadelerini kullandı.
Fazladan çalışılan her bir yıl için yüzde 1 artış
Aylığını yükseltmek isteyen SSK'lıların (4/a) 50 ve 55 yaş faktörüne de dikkat etmesi gerekiyor. Orhan, “Bugünkü aylığınız hesaplanırken önce 2000 yılından önceki çalışmalarınıza bakılıyor. Bu döneme ait çalışmalarınız değerlendirilirken sadece prim gününüz ve kazancınız değil, yaşınız da aylığı etkiliyor. Kadınlar için 50, erkekler için 55 yaştan sonra çalışmaya devam edilen her bir yıl, emekli aylığını yüzde 1 oranında artıyor. Örneğin bayan olarak 55 yaşınızda emekli oluyorsanız, emekli aylığınız yüzde 5 daha yüksek bağlanıyor” dedi.
SSK'ya geçene yüksek aylık
SSK'ya geçiş birçok avantaj sağlıyor. Bu nedenle son yıllarda Bağ-Kur'dan SSK'ya geçişler bir hayli arttı. Özellikle 2000 yılı öncesi girişli Bağ-Kur'luların SSK'ya geçmesi halinde emekli aylıklarının yüzde 10-15 civarı daha yüksek bağlandığını dile getiren Orhan, “Bazı Bağ-Kur'lular SSK'ya geçerek 10 yıla varan erken emeklilik hakkına kavuşuyor. Bunun yanında Bağ-Kur'da 9000 gün prim ödemek gerekirken SSK'dan 5000 ila 7200 günle emekli olunabiliyor” ifadelerini kullandı.
Hizmet tespiti ile artış sağlanabilir
Son olarak sigortasız çalışma ya da diğer tabirle kayıt dışı istihdam, Türkiye'nin en önemli sorunlarından birisi olarak dikkat çekiyor. Bu konuya da dikkat çeken Orhan “Kayıt dışı istihdamın iki türü var; çalışanlar SGK'ya hiç bildirilmiyorlar ya da gerçek ücretlerinden değil de daha düşük ücretle bildiriliyorlar. Her iki durumda da çalışan kişinin alacağı aylık daha düşük bağlanıyor. Bu durumda SGK'ya şikâyet dilekçesi verilerek veya dava açarak hizmet tespiti yaptırabilir ve aylığınızı da artırabilirsiniz” diye konuştu.