“Dünyayı yönetecek kadrolar yetiştirmek” başlıklı yazım üzerine, bazı takipçiler, ABD’nin yetiştirdiği devlet adamları listesini neden yayınlamadığımı sordu! Bazıları, “günaydın” dedi, bazıları da “Osmanlı dönemindeki yabancı okulları”nı hatırlatarak, ABD’nin bu işlere 1945’te başlamadığını yazdı!
Bazıları da listeleri yayınlamam gerektiğini belirtti... Tek tek kısa cevaplar verdim ama burada bir toparlama yapmam gerekti.
***
“ABD’nin yetiştirdiği devlet ve hükûmet başkanları”ndan 2009’da görevde olanların listesini, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın İnternet sitesinden uzantı da vererek 21 Aralık 2009 yılında, Yeniçağ’da sürmanşetten anonslu olarak bu sütunda yayınlamıştım!
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın İnternet sitesindeki o sayfaya bugün ulaşamıyorum... Uzantı şöyleydi:
http://exchanges.state.gov/alumni/prominent-alumni.html
Yalnız benim haberimde resmî açıklamanın ve listenin fotoğrafları vardı... Bu fotoğrafları yazımdan alıntı yaparak yayınlayanlar da oldu.
“Fulbright Türkiye Komisyonu, 70 yıl içinde 5000’den fazla bursiyere burs sağladı” diyen de ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield idi.
***
Beş bin kişiye gelince... ABD, Türkiye’de sadece Fulbright Türkiye Komisyonu üzerinden beş bin kişiye burs verdiğini açıkladı. Diğer burslarla beraber düşünülürse, sayı çok artar. Bütün gazeteciler hep birlikte çalışırsa bu kişilerin kimler olduğu, kısa zamanda tespit edilebilir. Bir kişi uğraşırsa, epey zamanını alır. Bu kişilerin listesi, devletin elinde de vardır! Fakat önemli olan listeden ziyade, ABD’nin Türkiye’den kendi seçtiği gençlere burs vererek devlet adamı olarak yetiştirmesidir.
Ben sorunun ana kaynağını göstermeye çalışıyorum, kişiler üzerinde bir çalışma yapmıyorum.
Osmanlı dönemini hatırlatanlara da ben bir hatırlatmada bulunayım. Sonradan 15 yıl, yan yana odalarda ve toplantı masasında birlikte çalıştığım ağabeyim, gazeteci Necdet Sevinç’in “Ajan Okulları” kitabını okuduğumda lise öğrencisiydim. Başka araştırmacılar da elbette konu üzerine durmuştur. Necdet Sevinç’e o kitabındaki bilgilerin kaynağını da sormuştum. Acı acı gülümseyerek o bilgilere nasıl ulaştığını anlatmıştı.
Yalnız ajan okulları, Osmanlı topraklarında Osmanlı devletine karşı isyancı yetiştirmek üzere ve Hristiyanlar için açılmıştı. 1900’den sonra bu okullara az sayıda Türk öğrenci de alındı. Atatürk, bu okulları kapattı ama cumhuriyet döneminde açık kalan Amerikan Kolejleri’nin birinden başbakan, diğerinden başbakan yardımcısı çıktı!
ABD’nin “dünya ülkeleri için yönetici yetiştirmek programı” ise 1945’te Amerikalı Senatör William Fulbright’ın girişimleriyle başlatılmıştır. Benim bahsettiğim, misyoner okulları değil, ABD’nin burs programlarıdır...
***
Eski genel yayın yönetmenimiz Hayri Köklü, bazen 10-15 yıl önceki yazılarımı hatırlatır ve “Şimdi konu gündemde. Yeniden yazman gerekir, tam zamanı...” derdi. Tekrara düşmekten çekindiğimi söylesem de “Kuvvetli belgelere dayalı haber ve yorumları zaman zaman hatırlatmak gerekir” der ve beni ikna ederdi...
Şimdi, Hayri Bey’e selam göndererek, 1270 kelimelik 21 Aralık 2009 tarihli haberimden bir özet vereyim:
“ABD Dışişleri: Gül’ü biz yetiştirdik
ABD Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Eğitim ve Kültürel İşler Bürosu’nun İnternet sitesinde, Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Amerikan Dışişleri Bakanlığı bursu ile yetiştirilmiş dünya liderleri arasında gösterildi!
ECA’nın dünya çapında mezun sayısının bir milyonun üzerinde olduğu, bunlar arasında Nobel ödülü olan 40 kişi ile eskiler de dâhil 300’den fazla devlet ve hükûmet başkanı bulunduğu açıklanıyor.
Sitede, mezunlar ECA mezunu ya da Fullbright mezunu olarak tanıtılıyor.
Mezunlar arasında Abdullah Gül dışında Tony Blair, Hamid Karzai, Mohamed Yunus Ruth Simmons, Javier Solano, John Updike, Rita Dove, Werner Herzog ve Giscard d’Estaing de sayılıyor.
ECA’nın önde gelen mezunları arasında, Afrika, Doğu Asya, Pasifik, Avrupa, Yakın Doğu, Orta Asya’dan ve Batı ülkelerinden halen görevde olan 57 devlet ve hükûmet başkanı var.”
***
“ABD’nin yetiştirdiği devlet ve hûkümet başkanları” listesini merak edenler, 21 Aralık 2009 tarihli yazımı, aşağıdaki uzantıdan okuyabilir.
ABD’nin diğer burslarıyla yetişip Türkiye’de Cumhurbaşkanı ve Başbakan olanları da defalarca yazdım; gerektiğinde yeniden hatırlatırım...
https://www.yenicaggazetesi.com.tr/abd-disisleri-gulu-biz-yetistirdik-28291h.htm