Kişilik, tıpkı parmak izi gibi kişisel bir olgudur. Bizi, diğer insanlardan ayıran davranış ve duygusal özelliklerimiz, kişiliğimizi oluşturur. Bu kişisel özellikler, kişiden kişiye ne kadar farklılık gösterirse göstersin; bazen kişiye ve çevresindekilere zarar verecek kadar abartılı olabilir. İşte böyle durumlarda "kişilik bozukluğu" durumundan söz edilmesi gerekir.
Psikolojik problemler, özellikle içinde bulunduğumuz çağda giderek artmakta ve birçok insanın yaşamını olumsuz olarak etkilemektedir. Oysa bu problemlerin de, tıpkı fiziksel rahatsızlıklar gibi tedavisi mümkündür. Bu yüzden bunlarla ilgili bilgi sahibi olmak ve doğru teşhis her zaman çok önemlidir.
1- Kişilik bozukluğu nedir?
Kişinin sosyal ve mesleki olarak uyumunu bozarak sorun haline gelen kişilik özelliklerine sahip olması durumu "kişilik bozukluğu" olarak tanımlanır. Kişilik bozukluklarının toplumda görülme sıklığı %6 ile %9 arasında değişmektedir.
2- Kaç çeşit kişilik bozukluğu vardır?
Kişilik bozuklukları, 3 küme altında 9 kategoriye ayrılır:
A kümesi: Paranoid, şizoid, şizotipal kişilik bozukluğu.
B kümesi: Histriyonik, borderline, narsisistik, antisosyal kişilik bozukluğu.
C kümesi: Obsesif-kompulsif, çekingen, bağımlı kişilik bozukluğu.
A kümesine ait kişilik bozukluklarına sahip hastalar, sıra dışı davranışlar sergilerler. B kümesine ait kişilik bozukluklarına sahip hastalar, dramatik ve duygusaldır. C kümesine ait kişilik bozukluklarına sahip hastalar ise kaygılı ve korkuludur. Ancak bunların hepsi genel belirtilerdir. Elbette kümelerin altında yer alan her kişilik bozukluğunun kendine özgü belirtileri vardır. Ayrıca farklı kişilik bozuklukları birbirinden çok keskin sınırlarla ayrılmazlar. Her kişilik bozukluğu, aynı zamanda bir diğerini de içinde barındırır.
3- Kişilik bozuklukları, ne zaman kendisini gösterir?
Kişilik bozuklukları, aslında çocukluk çağına kadar dayanır. Ancak daha net belirtileri ergenlik çağının sona erdiği 18-20'li yaşlarda başlar. Kişilik bozukluğu olarak nitelendiren belirtiler, kişi tarafından benimsendiği için kendisi tarafından fark edilmez. Ve kişi, durumda bir gariplik olduğunu düşünmediği için de bu davranışlarını değiştirmek istemeyebilir.
4- Kişilik bozukluklarının nedenleri nelerdir?
Kişilik bozukluklarının en belirgin nedeni, genetik etmenlerdir. Genetik mirasında kişilik bozukluğu olan bir birey, eğer çocukluk döneminde çeşitli travmalar da yaşarsa; kişilik bozukluğu ortaya çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Ancak bazen doğum sırasında yaşanan beyin hasarları ve biyolojik nedenlerin de kişilik bozukluklarına neden olduğu bilinmektedir.
5- Kişilik bozuklukları nasıl tedavi edilir?
Kişilik bozuklarının kendi kendine iyileşme ihtimali düşüktür; ancak psikoterapi ile tedavisi mümkündür. Tedavi edilmezse, ömür boyu devam eder.
Kişilik bozukluklarının tedavisinde, ilaç tedavisi de faydalı olabilmektedir. Ancak asıl çözüm, psikoterapidir. Uzmanlar bunun için bazen dinamik psikoterapi; bazen de davranışçı psikoterapi uygulamaktadır.
Kaynak : Hürriyet