Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulunda önümüzdeki gün görüşülmeye başlanacağı öngörülen ve kamuoyunda “güvenlik paketi” olarak bilinen "Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" Tasarısına itiraz ediyoruz.
Hükümet tarafından çıkarılmak istenen tasarı, vatandaşlarımızın hak ve özgürlükleri ve toplumun demokratik geleceği bakımından büyük bir tehlike oluşturmaktadır.
Bir hukuk ve savunma örgütü olan Baronun görevi, ülkemiz için risk oluşturacak böylesine bir yasayı kabul edecek milletvekillerini yasalaşmaması için uyarmaktır.
Çıkarılmak istenen tasarı içeriği ile 123 maddeden oluşan iç güvenlik paketi şu haliyle; hukuk devleti, kuvvetler ayrılığı, yaşama hakkı, kişi hürriyeti ve güvenliği, özel hayatın gizliliği ve konut dokunulmazlığı, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, çalışma hakkı ve ödevi, olağanüstü hal ilanı yetkisi, yargı yetkisi, kanuni hâkim güvencesi ile mahkemelerin bağımsızlığı ilkeleri olmak üzere Anayasa’nın toplam 15 maddesine aykırılık içermektedir.
Gezi Parkı direnişinde polis şiddeti sonucunda 8 insanımızı yitirdik. 11 direnişçinin gözünün kör olduğu, 8 bin 163 kişiyi yurttaşımızın yaralandığı ve kolluk kuvvetlerinin yaklaşık 130 bin adet biber gazı fişeği kullanıldığı, bu rakamın, 2012 yılında 14 Avrupa ülkesinde kullanılan biber gazı fişeğinin tam iki katı olduğunu da hatırlatırız.
Tasarı incelendiğinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5. maddesinde yer alan kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, 6.maddesinde yer alan adil yargılanma hakkı, 10.maddesinde yer alan ifade özgürlüğü ve 11.maddede yer alan toplanma özgürlüğü haklarını sınırlandırmaya yönelik düzenlemeler getirildiği anlaşılacaktır.
Çıkarılmak istenen tasarıda ;
1- Tasarının 1.maddesiyle; kişilerin özel alanları olan üstü, kişisel eşyası ve aracının aranması için hâkim ve adli bir makam olan savcının kararı yerine, “kolluk amiri” adı altında polis ve jandarma görevlileri tarafından karar verilmesi öngörülen bir düzenleme ile mevcut güvenceler ortadan kaldırılmaktadır.
2-Polise bireysel suçlarda 24 saat, toplu suçlarda 48 saatlik gözaltı yetkisi verilmek istenmektedir. Mevcut durumda ‘’gözaltı’’ kararını savcı verir. Tasarıda ise, polise yakaladıklarını savcıya haber vermeden 24 saat (toplu suçlarda 48 saat) alıkoyabilme yetkisi verilmek istenmektedir. Bu adım, pratikte gözaltında geçen ilk 24 saatin (toplu suçlarda 48 saatin) yargısal denetimin tamamen dışına çıkması anlamına gelecektir. Mevcut durumda savcı ve yargıç denetimi varken dahi birçok işkence vakası yaşanırken, ilk 24 saati yargısal denetimden kaçırılmış bir gözaltı kurumunda işkence vakalarının artması sürpriz olmayacaktır. Bu nedenle, bu değişiklik teklifi, açıkça işkence ve kötü muamele konusunda polise izin verilmesi anlamına gelmektedir.
3-Valiler ve kaymakamların görev ve yetkilerini anlatan 5442 sayılı İl İdaresi
Kanunu’nun ilgili maddelerine bazı eklemeler yapılarak vali ve kaymakamlara adli kolluk amiri görevi yükletilmiştir.Cumhuriyet Savcısı’nın görevi olan suç soruşturmasını yürütmek yetkisi vali ve kaymakamlara verilmiş olmaktadır. Bu halde yargının bağımsızlığı ve kuvvetler ayrılığı ilkesi ağır zarar görmekle birlikte yürütmenin yargıya olan saygısı ortadan kalkarak bir hukukçunun yürütmenin emri altına girmesi durumu oluşmaktadır.
4- Toplantı ve gösterilere maskeyle veya yüzü kapatan benzeri şeylerle katılmanın cezası artırılmakta ve 2,5 yıldan 4 yıla kadar hapisle cezalandırılacağı öngörülmektedir. Ülkemizde polis ve idare, yürüyüşleri engellemek için tüm bir şehrin ulaşımını durdurmakta, tamamen barışçıl dahi olsa birçok gösteriyi dağıtmakta ve bunu yaparken aşırı güç kullanmakta hiçbir beis görmemektedir. Bu durumda asıl, kolluk kuvvetlerinin davranışı bir insan hakkı ihlali teşkil ederken, getirilmesi düşünülen uygulama ile sadece kendisini korumak için yüzüne mendil tutanların, ağızlarına maske takanların dahi ağır cezalarla cezalandırılmaları öngörülmektedir.
5-Tasarı ya göre ,kolluk tarafından toplumsal olaylarda basınçlı suyun
yanı sıra insanların üzerine “boyalı madde” de sıkılacak, aynı maddeye yeni bir fıkra (b) eklenerek; Molotof ve patlayıcı maddelerin yanı sıra, “….yanıcı,yakıcı,boğucu,yaralayıcı ve benzeri silahlarla” denilerek neredeyse her türlü nesne “silah” olarak kabul edilebilmekte, böylece güvenlik görevlilerine elinde her hangi bir cisim bulunan herkese doğrudan ateşli silahla ateş atma yetkisi tanınan bir düzenleme getirilmektedir.
6- Tasarının 14. Maddesiyle; öteden beri toplumda şikâyet konusu olan gereksiz
tutuklama ile ilgili olarak daha kötü uygulamalara yol açacak hükümler getirilmektedir. Buna göre Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Yasasına Muhalefet ve Örgüt Propagandası suçları da tutuklamanın katalog suçları olarak bilinen Ceza Muhakemesi Kanunun (CMK) 100. Maddesinin 3.paragrafı kapsamına alınmakta, bu suçları işlediği iddia olunanların da kaçacağı kabul edilerek haklarında otomatik tutuklama kararı verilecektir.
Bu tasarı ile Türkiye’de hak ve özgürlüklerin gelişimi ve toplumsal sorunların
demokratik yollarla çözümü arayışları yerine, sorunlara güvenlik ve polisiye önlemlerle çözüm arayan bir yola sapılacaktır.Bu düzenlemeyle toplumda daha çok bir kaos oluşacak,sorunlar daha bir içinden çıkılmaz hale gelecektir.
Tasarı ile getirilmek istenen ve yapılması düşünülen değişiklikler toplumsal
muhalefete olan tahammülsüzlüğün ürünüdür. Kişi temel hak ve özgürlüklerini ihlal eder nitelikte ve anti demokratiktir.TBMM de sayısal üstünlüğe dayanarak, Yargıya yapılan müdahaleler zincirinin yeni bir halkası, yürütmeye bağlı yargı yaratma gayretinin devamı olması nedeniyle tasarı kuvvetler ayrılığı prensibine de aykırıdır.
Çıkarılmak istenen tasarıya karşı olduğumuzu ve başta Avukatlık kanunu olmak üzere yasaların verdiği yetkiler çerçevesinde, mücadele edeceğimizi Kamuoyuna saygılarımızla duyururuz.
Denizli Barosu Yönetim Kurulu
adına
Baro Başkanı
Avukat Müjdat İLHAN