Dünyada Şalak Türü Kayısı Sadece Iğdır'da Yetişiyor

Araştırmacı Tarihçi Rufat GÜREL, Iğdır'ın dünyaca ünlü kayısısını anlattı.

Doğu Anadolu'nun Çukurova'sı olan mikro dalga bir iklime sahip Iğdır ilimiz dünya çapında üne sahip kaysısı ile de önemlidir. Türkiye dünya kaysı üretiminde 1 sıraya sahiptir. Onu Özbekistan, İran, Cezayir ve İtalya takip etmektedir. Iğdır'da  yetişen türleri; Şalak, Teberze, Ağerik, Ordubat, Ağcanabat ve Cırerik olup dünyada 1750 kaysı çeşidi var.Bunların içerisinde ŞALAK türü sadece Iğdır'da yetişmektedir. Teberze o kadar tatlıdır ki; kızarınca çatlar hafif sıkınca tatlı şerbeti damlar. Iğdır'da yılda 35 bin ton yaş kaysı üretilmektedir. 350 bin kaysı ağacı mevcuttur. 

Iğdır'da önce Ağerik en sonunda Cırerik yetişir. Iğdır kaysısı Türkiye'de marka olup; diğer kaysılar dan daha pahalıdır. Iğdır kaysısını Ermenilere mal edilmesinin sebebi Osmanlı zamanında Tüccar olan Ermenilerin kaysı ticareti yaparken bunu kendilerine mal etmelerindendir. Kaysıda verimin düşmesinin en önemli sebebi soğuk ve don olmasıdır. Çiçek zamanı don olması,çağala zamanı dolu vurması,sis ve nemin fazla olması. Fazla nem ve sis meyvede çillenme yapar. Don ve dolu üretimi düşürür. Bizim Iğdır kaysısı daha çok yaş meyve olarak tüketilir.Kükürtleme ve gün kurusu yoktur. Daha çok evlerde kadınlar çekirdekli veya çekirdeğini çıkararak güneşe bırakarak kurutulur. Iğdır kaysısı maalesef adını Malatya Kaysısı gibi duyuramadı. 

Türkiye'nin bir ucunda olmaları kaysı hasat mevsiminin Haziran ayında 10-11 gün olması, yeterince soğuk hava deposunun olmaması, yaş tüketimin dışında diğer tüketim olanaklarının sınırlı olması, pazarlama ve tanıtım eksikliği, üreticilerin yeterli desteğinin olmaması Iğdır kaysısını hak ettiği yere getirememektedir. Kaysı meyvesinin kurusu, kolonyası, kremi, meyve suyu, döneri, çekirdeğinden kahvesi, Çerezi, jölesi, konservesi, Marmelatı, reçeli ve bir çok alanda kullanım alanı var. Kaysı vitamin A, B2, B3, C kadar faydalı doğol şekerce de zengindir. Kaysı; Kalsiyum, Demir, Magneziyum ve Fosfor bakımından zengin posalı bir meyvedir. Kaysı; zayıflama, sindirim,Kalp, kanser, şişkinlik, beyin fonksiyonları, idrar söktürücü, mide ekşimesi, tansiyon, çocuk gelişimi ve hamilelikte faydaları gibi bir çok hastalıklarda şifa kaynağıdır. Çekirdeği çok faydalı olup: kontrollü yemek lazım.

Gündem Haberleri

'Esad, Rusya'da Güvende'
Suriye'ye dönüşler iki kat arttı
Baas rejimi nedir?
Teğmenlere destek veren savcı açığa alındı
Şiddette sıfır tolerans algısı boşa çıktı