Bu gece eski Türk inancına göre yılın önemli günlerinden biri ve güz mevsiminin son akşamıdır. Bu gecenin sabahı kış mevsiminin ilk günüdür.
Yılın en uzun gecesi olan 21 Aralık'ta güneş oğlak dönencesinde girer. 21 Aralık'ta başlayan Büyük Çille 40 gün, Küçük Çille ise 20 gün sürer. 21 Aralık Nardoğan (Nartuğan) olarak adlandırılır. Nar güneş anlamında kullanılır. Çünkü 21 Aralık’tan sonra gündüzler uzamaya başlar. Yani güneş karanlığa galip gelir.
Büyük Çille'nin başladığı günün önceki akşamı, yılın en uzun gecesi Bayram yapılır. Her bölgenin iklim ve imkanlarına göre güz mevsiminin son günlerine kadar bulundurulabilen meyvelerden sofra kurulur. Kuru ve yaş meyvelerin yanında tatlı, pasta, çörek de sofrada yer alır.
Çille akşamının kendine özgü ritüelleri vardır:
Nişanlı kızların ve yeni gelinlere kaynana, kaynata ve diğer birinci derece yakınları tarafından hava kararmadan "çilelik" denilen hediyeler gönderilir.
Çille payı yedi tabağa konulur. Bu tabaklara da "Çille tabağı" denir. Tabaklar itina ile hazırlanıp ve üzerleri ak veya al şal ile örtülür. Tabakların birine karpuz, diğerlerine kavun, nar, kırmızı elma, armut, un ve düğü (pirinç), parça kumaşlar, elbiseler, altın ve gümüş konulur.
Kızın veya gelinin anne ve babası hediye getirenleri önlerinde üzerlik otu yakarak karşılar ve hediyeleri saygı ile alıp konak (misafir) odasına dizilir. Hediyeleri getirenlere para, yün çorap gibi hediyeler verilir. Getirilen hediyelerden, ertesi sabah konu komşuya pay gönderilir. Çille Gecesi ayrıca düğü pilavı pişirilir. Pişirilen bu pilavın çilleler süresince mutluluk getireceğine inanılır.
Çille geceniz mübarek olsun.
"Çille gelir, gar gelir
Alma, heyva, nar gelir"