Birer birer COVID-19 aşısı olduğumuz bu dönemde insanlarda en yaygın görülen yan etkilerden biri, aşının vurulduğu kolda hafif ya da şiddetli ağrı görülmesi. Bu ağrı sadece COVID-19 aşılarına özel değil elbette, çiçek ve kızamık gibi birçok aşıda da aynı yan etkileri yaşayabiliyoruz. Peki aşının vurulduğu kolda ağrı oluşmasının sebepleri neler?
Aşı yapılan kol neden ağrır?
Aşı olduğunuz andan itibaren vücudunuz, sistemde ters giden bir şeyler olduğunu fark ederek savunma pozisyonu alır. Bağışıklık sisteminiz, vücudunuzda bir nevi istilacılar olduğunu düşünür ve bu istilacıların kim olduğunu araştırmak üzere, aşı yapılan yere yani yabancı hücrelerin giriş yaptığı yere kendi antijen hücrelerini göndermeye başlar.
Antijen hücreleri, kaslarımızda, derimizde, diğer dokularda; yani vücudumuzun bütün her yerinde bulunan hücrelerdir. Bu süre zarfında, daha fazla antijenin tehlikeli bölgeye ulaşabilmesi adına kan damarları genişlemeye başlar.
Antijenler vücudun içerisinde zararlı gördüğü herhangi bir virüsü ya da bakteriyi tespit ettiği anda, bağışıklık sisteminden yardım talep ederler. Yardıma gelenlerin arasında sitokin, kemokin ve prostaglandin adı verilen bağışıklık hücreleri bulunur.
Az önce bahsettiğimiz kan damarlarını genişletme işlemini sitokinler gerçekleştirir. Sitokinler aynı zamanda sinir uçlarını tahriş ederek ağrıya sebep olabilir ve kerokin ile birlikte iltihaplanmaya yol açarak vücut ısısının yükselmesine veya kişinin halsiz hissetmesine yol açabilir. Prostaglandin ise doğrudan lokal ağrı reseptörleri ile etkileşime girerek bir nevi ağrı kesici görevini üstlenmeye başlar.
Aşının kolda ağrı yapmasındaki nedenler elbette bunlarla sınırlı kalmıyor. Antijenlerin yardımına gelen bazı kan hücreleri de tıpkı yukarıda saydıklarımız gibi virüs ve bakterilerle savaşarak, ağrı ve halsizliğe yol açabiliyor.
Bu kan hücrelerinin arasında makrofaj, B-lenfositler ve T-lenfositler yer alıyor. Makrofaj, vücutta gezinen virüsleri, bakterileri ve ölmek üzere olan hücreleri parçalamakla görevlidir. B-lenfositlerin görevi makrofajın ardında bıraktığı minik virüs parçalarını yok etmek, T-lenfositlerin ise enfekte olmuş hücrelere saldırmaktır.
Aşıdan sonra kol ağrısını dindirmek için ne yapılmalı?
Özellikle COVID-19 aşısı olduysanız, herhangi bir ağrı kesici almak yerine ilk önce daha basit yöntemlerle ağrıyı dindirmeye çalışabilirsiniz. Ağrı kesici almanız gerektiğini düşündüğünüz durumlarda ise mutlaka aile hekiminize ya da bir doktora danışmanızı öneririz.
Bilim insanlarının söylediklerine göre aşı yapılan koldaki ağrıyı dindirmek için yapılması gereken şeylerin en başında, kolu sürekli hareket ettirmek bulunuyor. Doktorlar, aşı yapılan kol ne kadar hareketsiz kalırsa ağrının o kadar artacağını, bu yüzden de kolun sürekli hareket ettirilmesi gerektiğini belirtiyor.