Ahıska Türkleri, 14 Kasım 1944'te Sovyetler Birliği yönetimi tarafından yaşadıkları Ahıska, Aspinza, Ahılkelek ve Bogdanovka ilçeleri ile bunlara bağlı 220 köyden Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan gibi ülkelere sürgün edildi.
Yaklaşık 17 bin kişi hayatını kaybetti
Binlerce kişi, tren vagonlarına doldurularak Orta Asya'ya sürüldü. Yaklaşık 17 bin kişinin açlık, soğuk ve hastalık nedeniyle hayatını kaybettiği yolculuk sonunda Ahıska Türkleri, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan'a yerleştirildi. Göçün ardından da açlık, salgın ve bulaşıcı hastalıklar nedeniyle 30 bin Ahıskalı daha zorunlu göç ettirildikleri yerlerde yaşamını yitirdi.
Sürgündeki Ahıska Türkleri 1944 ile 1956 arasında 12 yıl boyunca sıkıyönetim rejimi altında tutuldu ve sürgün edildikleri bölgeden dışarı çıkmaları yasaklandı.
Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra arşivlerde, sürgünün, Stalin'in Karadeniz kıyılarını Türklerden temizleme operasyonunun bir parçası olduğu ortaya çıktı.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Ahıskalı Türklerin Gürcistan'a geri dönüşü gündeme geldi.
Gürcistan 1999'da Avrupa Konseyine üye olurken, Gürcistan'ın önüne konulan şartlardan biri de Ahıska Türklerinin vatanlarına dönüşüne izin vermesi ve bu dönüşü organize etmesi oldu. Ancak Gürcistan'ın bu süreci 3 yıl içinde başlatması ve 12 yıl içerisinde tamamlaması gerekirken uygulamada birçok sorunla karşılaşıldı.
Bugün Ahıska Türkleri, Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan, Rusya, ABD, Kazakistan, Kırgızistan, Ukrayna, Özbekistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yaşıyor.
YTB'nin Ahıska Türkleri için faaliyetleri
YTB, Ahıska Türkleri için çeşitli programlar yürütüyor. Bu çalışmalardan bazıları, Ahıskalı gençlerin yaşadıkları ülkelerde "Yerinde Burslandırma Projesi" ile başarı burslarından yararlandırılması, Türkiye Bursları, Kırgızistan'da Yaşayan Ahıska Türkleri Türkistan Gezisi, Ahıska Sürgünü Tiflis ve Ahıska Anma Etkinlikleri, Salkım Söğütlerin Gölgesinde kitabının basımı ve Ahıskalı Gençler Hukuk Çalıştayı.
YTB, Ahıska Sürgünü 75. yılı vesilesiyle ayrıca, Sürgünün 75. Yılı Resim Yarışması, Ahıska Bölgesi Türk-İslam Eserleri Envanter Kitabı'nın hazırlanması, Kültürel Envanter Sergisi, Arşiv Fotoğrafları Sergisi, müzik albümü hazırlanması, sözlü tarih çalışması belgeselinin ve belgeselin kitabının hazırlanması ile "Kültürel Hareketlilik Projesi" çalışmaları da yürütüyor.