Denizli çevresinde doğa yürüyüşleri ve gezileri yapan “Laodikya Gezi ve Doğa Yürüyüş Grubu” ayda bir gerçekleştirdiği Kültür gezilerinin sonuncusunu Afyonkarahisar ili İşcehisar-Gazlıgöl ve İhsaniye ilçe sınırlarında bulunan FRİG VADİLERİ’ ne yaptı.

Frig vadileri olarak adlandırılan bölge yaklaşık 3.000 (üçbin) yıllık geçmişi ile ziyaretçilerini tarihin derinliğine yolculuk yapmaya zorluyor.

Eskişehirden başlayıp, Afyonkarahisar, Kütahya ve Ankara Polatlı ilçesine kadar uzanan coğrafyada hüküm süren uygarlıktan geriye kalanlar çok etkileyici.

Frigler hakkında yazılı kaynaklarda yer alan bilgileri paylaşmak gerekirse;

Frigya bir kral tarafından yönetilir. Ama topraklarını rahiplerin denetlediği sanılır. Eski yunan belgelerine göre Frigler tarım ve hayvancılıkla uğraşırlar. Yine bu belgelerde Friglerin büyük sürüler beslemeleri, özellikle at yetiştirmeleri, bağ ve bahçelerinin verimliliği dikkat çekicidir. Çöken Hitit Devleti'nin kentlerine yerleşen Frigler bugünkü Ankara, Çorum, Yozgat, Afyonkarahisar, Kütahya ve Eskişehir'i içine alan topraklarda yaşamışlardır. Frigler Anadolu'da bir karayolu ağı kurarak doğudaki Asur ve Luvi devletleri ile Ege kıyılarındaki Ege uygarlıkları ile ticari ilişkilere de girmişlerdir. Kral Midas’ın zenginliğinin efsanelere konu olması da muhtemelen bu ticari ilişkilerle de bağlantılıdır.

Friglerde kültür sanat anlayışı; Eskiçağ yerleşmeleri olan Midas, Ayazini, Aslantaş, Yazılıkaya, Gordion, Pazarlı, Alişar, Alacahöyük ve Boğazköy 'de Friglerle ilgili kalıntılar bulunmuştur. Bu eski Hitit yerleşmelerinde yaşayan Friglerin, Hitit uygarlığından etkilendikleri düşünülmektedir. Fakat Friglerin kendileri de güçlü bir uygarlık yarattılar. Frig sanatı, Hititlerin yanı sıra Urartu, Asur ve Eski Ege uygarlıkları sanatının da izlerini taşır. Frigler, kaya anıtlarını çeşitli insan ve hayvan motifleriyle bezediler. Tanrıça Kibele için yaptıkları tapınakların duvarlarını, pişmiş topraktan levhalarla süslediler. Frigler maden ve ağaç işlemeciliğinde de gelişmişlerdi. Kazılarda makara kulplu bronz tabaklar, kazanlar, altın, gümüş ve bronz yaylı çengelli iğneler, değerli madenlerden giysi kemerleri, tokalar ve zengin bezemeli dokuma ürünleri, geometrik desenlerle süslü ev eşyaları bulunmuştur. Özellikle çengelli iğne yapımında kullandıkları teknolojinin o döneme göre çok ileri olduğu görülür. Friglerin dokumacılıkta çok usta oldukları belirtilir. Günümüzde Anadolu kilimlerindeki ve diğer Türk devletlerindeki binlerce yıllık motiflerin, Frig Motifleri'nde de var olmasının nedeni, halen çözülememiştir.

Friglerin müzik alanında da ileri oldukları ve birçok müzik aleti geliştirdikleri bilinmektedir. Frig döneminde yazının, Protürk yazıt biçimlerine olan benzerliği ve kral ve çevresinin yanı sıra, halkın çoğunluğu tarafından da kullanılması ve eldeki yeni veriler, Frigler hakkındaki bilgilerin çok çelişkili olduğu göstermesi bakımından dikkat çekicidir.

Anadolu uygarlıklarının ciddi bir bölümünde varlığı ile bu topraklarda iz bırakan Friglerin o zamandan bu güne ulaşan eserlerini görmek için yola çıkan grup 2 gün bölgede gezi ve gözlem yapma fırsatı buldu.

İlk gün Gazlıgöl- Ayazin köyü ve çevresini gezen grup gece termal tesislerde konaklayarak 2 gün Avdalaz kalesi, Aslantaş, Yılantaş, Maltaş ve antik yolları gezme fırsatı buldu. Sonrasında İhsaniye ilçesi Döğer beldesinde aynı adlı Döğer hanı gezerek burada yöresel yemekleri tatma fırsatı da yakaladılar. Gezinin son bölümünde ise Üçler kayası köyü ve antik yerleşim alanları gezilerek yöre insanının yaşamına da tanıklık eden grup geç saatlerde Denizli ye döndü.

Laodikya Gezi ve Doğa Yürüyüş Grubundan 26 kişilik katılımcı ile gerçekleşen kültür gezisi Afyonkarahisar dan gruba katılan gönüllü rehberlerin anlatımları anlamlı hale geldi.

Amacı sadece gezmek olmayan ayda bir de doğada yürüyen insanları kültürel değerlerle de tanıştırmayı amaçlayan Laodikya grubunun etkinlikleri sonraki zamanlarda diğer illerdeki tarihi ve doğal güzellikleri de tanıyıp görmekle devam edecek .

Zeki Akakça

Laodikya Gezi ve Doğa Yürüyüş Grubu Sorumlusu