Kayıp-kaçak elektrik hedefini tutturamayan şirketlerin zararı faturasını vatandaşa kesti

EPDK’nın 4 dağıtım şirketinin kayıp kaçak hedeflerini sessizce artırdığı ortaya çıktı. Kurul’un yeni hazırladığı ‘Elektrik Piyasası 2014 Yılı Gelişim Raporu’na göre Vangölü ve Dicle bölgesinde kayıp-kaçak hedefleri 10 puan gibi rekor oranda yukarı çekildi. Bu kararla Kurul, şirketlerin zararını elektrik abonelerine yüklemiş oldu.

Enerji Bakanı Yıldız ve Maliye Bakanı Şimşek ‘özelleştirmeyle kayıp-kaçak oranlarının azalacağını ve bunun, tüketicilerin üstlendiği maliyeti düşüreceğini açıklamıştı.

Kamunun elindeki elektrik dağıtım şirketlerinin tamamı özel sektöre satıldı. Özelleştirme ihalesinde de dağıtım şirketlerine kayıp-kaçağı düşürme hedefi verildi.

Toplam 21 bölgede faaliyet gösteren dağıtım şirketlerinden hedefi yakalayanlar kazancı kasasına koyarken, hedefi tutturamayan şirket zararı kendisi çekecekti. Ancak EPDK’nın yeni hazırladığı rapora göre, 4 bölgede şirketler hedefi yakalayamadı.

Bu gelişme üzerine Kurul’un sessizce Kayıp-kaçak oranlarında yeni bir düzenlemeye gittiği ortaya çıktı. Buna göre Kurul, 2014 yılı için Dicle ve Vangölü elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak hedeflerini 10 puan gibi rekor bir oranda yukarı çekti. Kurul ayrıca, Aras Bölgesi’nin kayıp kaçak hedefini 2, Toroslar’ı ise 1 puan artırdı. Artışla; şirketlerin üstlenmesi gereken kaçak elektriğin maliyeti 38,5 milyon elektrik abonesine yüklenirken faturalarda beklenen indirim de rafa kaldırılmış oldu.

Enerji Bakanı Taner Yıldız, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) konuyla ilgili yazılı soru önergesine (Ocak 2013) ‘Özelleştirme sonrası dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak oranlarını düşüreceği ve bunun da 2015 yılından itibaren faturalara indirim olarak yansıyacağı cevabı vermişti. Yıldız, cevabında ‘Hedefler üzerindeki kaçak elektrik maliyetinin hiçbir şekilde tüketicilere yansıtılmayacağına’ da vurgu yaptı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, özelleştirmeyle kamu finansman yükünün azalacağını, kayıp-kaçaktan dolayı tüketicilerin üstleneceği maliyetin de düşeceğini söylemişti. EPDK, konuyla ilgili ‘Dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak oranlarının niçin yukarı çekildiği ve tüketicilere etkisi’ sorularını cevapsız bıraktı.

2009-2013 YILLARI ARASI TAMAMLANDI

Kamunun elinde olan elektrik dağıtım hizmetleri, 2009-2013 yılları arası özel sektöre devredildi. Hedef, tüketicilere kesintisiz, kaliteli ve ucuz elektrik temini olarak belirlendi. Bunun için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın yaptığı satış ihalelerinde şirketlere elektrik kayıp-kaçak hedefleri verildi. İhaleyi kazanan şirketler hedef oranları yakalaması halinde oluşan kârı kasasına koyarken, hedefleri tutturamayanlar ise zararı kendileri çekecekti. Ancak bazı şirketler, ‘Mücbir sebep (Terör, Suriyeliler gibi)’ gerekçeleri ileri sürerek EPDK’ya hedeflerin yeniden belirlenmesini istemişti. Şirketlerin talebini işleme koyan Kurul’un kararını ilk olarak Zaman’da 25 Şubat 2015’te “Elektriğe ‘mücbir sebep’ zammı geliyor”başlığı ile kamuoyuna duyurmuştu. İhaleye giren ve kazanamayan şirketler, EPDK’nın ihale sonrası hedefleri değiştirmesinin rekabet hukukuna aykırı olduğunu ileri sürerek karara tepki göstermişlerdi. Son olarak Kurul, hedefi tutturamayan Vangölü Elektrik Dağıtım’ın geriye dönük kayıp-kaçak oranlarını yukarı doğru revize etti ve karar Resmî Gazete’de yayımlandı.

EPDK SESSİZCE DEĞİŞTİRDİ

Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın, ‘kayıp-kaçak oranlarının düşmesine paralel 2015 yılından itibaren elektriğin ucuzlayacağı’ açıklaması havada kaldı. İndirimin beklendiği bir dönemde Kurul sessizce kayıp-kaçak oranlarında artışa gitti. EPDK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı’nın yeni hazırladığı ‘Elektrik Piyasası 2014 Yılı Gelişim Raporu’na göre Kurul, kayıp-kaçağın yüksek olduğu Dicle ve Vangölü’nde hedef oranları yaklaşık geçen yıl için 10 puan yukarı çekti. Bu düzenlemeyle bu yılki kaçak indirimi de hayal oldu. Rapora göre 21 elektrik dağıtım şirketi içinde en fazla kayıp-kaçak oranı Dicle, Vangölü ve Aras Elektrik dağıtım bölgelerinde söz konusu. Enerji Bakanı Taner Yıldız, 2014 için Dicle’de kayıp kaçak oranını yüzde 59,03; Vangölü için yüzde 43,27 ve Aras için de yüzde 21,35 olarak açıkladı. Ancak yeni rapora göre EPDK aynı dönem için kayıp-kaçak oranlarını sessizce Dicle bölgesinde yüzde 71,07’e, Vangölü’nde yüzde 52,10’a ve Aras’ta da yüzde 23,81’e çıkardı. Kurul, Toroslar’ın yüzde 11,25 olan hedefini de geçen yıl için 1 puan artışla yüzde 12,24 olarak belirledi. Kurul, diğer 17 dağıtım şirketi rakamlarında ise değişiklik yapmadı. 10 dağıtım şirketinin hedefleri yakalayıp kayıp-kaçağı daha da aşağı çektiği bilgisine yer verilen raporda ‘Dağıtım özelleştirmelerinin önemli hedeflerinden bir tanesi de kayıp kaçak oranlarının azaltılmasıdır.’ deniliyor. Raporda ayrıca, 2014 sonu itibarıyla elektrik abone sayısının 38,5 milyona çıktığına dikkat çekiliyor.