Iğdır adını, Oğuz Kağan’ın en küçük oğlu Deniz Alphan’ın en büyük oğlu IĞDIR Bey’den almıştır. Oğdır; İyilik, yiğitlik, ululuk, büyüklük, bahadırlık” anlamına gelmektedir. Iğdır’da ilk yerleşim Ağrı Dağının Kuzey Yamacı Korhan Yaylasına olmuştur. Ağrı Dağı Türkistan’daki Tanrı ve Altay Dağlarına benzeyen Türkün ve Türkmenin otlağı ve yaylağı gibidir. Ağrı Dağı aynı zamanda savunmaya elverişli bir durumdadır.

      MÖ 5000-4000 yıllarında bugünkü Azerbaycan Sürmeli Çukuru ve Doğu Anadolu'da yerleşen Hurrilerden sonra; Mittaniler, Hititler Asurlular, Kimmerler, Medler,Persler, Sümerliler ve Subailer

gibi kavimlerin  Orta Asya Orta Asya

'dan gelerek bölgeye yerleştiği bilinmektedir. Ardından Urartu, Bulgarlar, Arsaklılar, Sakalar, Medler, Persler, Selevekolu Krallığı, Sasaniler, Bizans, Artaksiyas Krallığı, Müslümanlar, Büyük Selçuklu, Harzemşahlar, Cengizler, İlhanlılar, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safevi, Osmanlı, Revan Hanlığı, Çarlık Rusya, Aras Türk Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti gibi bir çok millet ve kültüre ev sahipliği yapmıştır.

     Iğdır üç büyük deprem bir çok sel felaketi görmüştür. 1664 büyük Ağrı depremi ile eski Iğdır şehrini terk ederek ederek bugünkü ovaya gelip yerleşmiştir. Yeni yerleştiği yerelde eski Iğdır şehrinin adını vermiştir. Iğdır Batı Azerbaycan Revan Hanlığı Türk topraklarından elimizde kalan tek nişâne Iğdır ilidir. 92 yıl dar bir havzada soydaşları ile bağlantısı kopuk, çok büyük baskı, zulüm ve soykırım görmüştür. Bir asra yakın baskı, zülüm soykırıma rağmen milli ve manevi değerlerini kaybetmeyerek muhafaza etmiştir.

    Iğdır, 1420 yılında Karakoyunlu devleti zamanında Revan vilayetine bağlı bir ilçe merkezi olmuştur. Kayı boyunun kışladığı, Hülagu Han, Uzun Hasan’ın Yazlık Saraylarının olduğu, Timurlenk, İran Şahının bir süre kaldığı yerdir. Atatürk’ün “Türk Kapısı” , Kazım Karabekir’in “Şark Kapısı” dediği çok önemli stratejik ve coğrafi konuma sahiptir. Çarlık Rusya döneminde Erivan vilayetine Surmalu Uzed adı ile bağlanan kaza merkezidir. Iğdır’da Rus işgali döneminde 243 yerleşim yeri vardı. Rusların yaptığı nüfus sayımlarında Iğdır’ın 1886 yılında nüfusu 71.066, 1897 yılında 88.844, 1908 yılında 95.915, 1917 yılında, 104.791 kişi olduğu görülmektedir. Iğdır’ın işgalden kurtarılmasıyla aradan geçen 10 yıl sonra 1927 yılı nüfus sayımında 68.791 kişi azalarak nüfusu 36.000 düşmüştür.

     Iğdır, Aras nehrinin suladığı, verimli toprakları, mikro klima iklim özelliği ile bölgenin tahıl, sebze ve meyve ambarı ikinci Çukurova’sıdır. Iğdır Misak-I Milliye dahil edilmeyen, siyasi belirsizliğe rağmen vatanını savunmak için silaha sarılmış, Halk Desteleri kurarak düşmana geçit vermemiştir. Türk dünyasına açılan kapımız olan Iğdır 14 Kasım 1920 yılında işgalden kurtarılmıştır.

      Iğdır, 1927 yıllından 400 kerpiç ev toprak damdan oluşan merkez nüfusu 3.716 kişi olan küçük bir Anadolu kasabasıydı. Iğdır önce Nahiye merkezi olarak  Doğubeyazıt, Ağrı, Kars ilerine bağlanmış, 1992 yılında Kars ilinden ayrılarak İl merkezi olmuştur. Üç farklı il merkezine Nahiye ve İlçe merkezi olarak bağlanan Iğdır ili, üç devlete sınır sınırları kapalı, büyük şehir ve pazarlara uzak, dar bir havzada 70 yıl Ağrı, Kars, Erzurum illerinin gölgesinde kalmıştır.

        Bugün Iğdır ilinde 06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 4 İlçe, 7 belediye, bu belediyelerde 36 mahalle ve ayrıca 163 köy vardır. Iğdır merkez ilçede 4 belde 24 mahalle 41 köy bulunmaktadır. Iğdır merkez nüfusu yaklaşık 120 bin olup 34 bin kişi de köylerde yaşamaktadır. Nüfusun % 78’i şehirde % 22’de köylerde yaşamaktadır. Iğdır merkez ilçe kırsal nüfusun en az olduğu yerdir. Iğdır’ın en büyük mahallesi Bağlar mahallesi olup 17.035 kişi yaşamaktadır. En küçük mahallesi de 885 nüfusu ile Namık Kemal Mahallesidir. Iğdır merkez Aşağıerhacı köyü 4.226 kişi ile en büyük nüfusa sahip köyü iken, en az nüfusa sahip köyü de 26 kişi ile Örüşmüş köyüdür. Iğdır merkez ilçesinin yüzölçümü 1273 km2 olup km2 düşen kişi sayısı 121 kişidir.

      Iğdır ilinin genel yüzölçümü 5539 km2 olup merkez ilçe ile beraber Tuzluca, Karakoyunlu, Aralık ilçeleriyle beraber 4 ilçesi 210 bine yakın nüfusu bulunmaktadır. Nahçivan Dil Ucu sınır kapısı 1992 yılında açılmıştır. Iğdır stratejik konumu, genç, dinamik, girişimci, vatansever nüfusu, altın değerinde stratejik ve coğrafi konumu ile geleceğin parlayan yıldızıdır. Iğdır Türk dünyası ve Asya pazarına açılan kapımızdır. Bu yönü ile sadece Türkiye’nin değil, bölgenin ve dünyanın gelecekte etkileyecek lojistik geçiş bölgesi olmaya adaydır. 

      Güneşin ilk doğduğu Serhat Iğdır’ın güzel insanlarına, kucaklar dolusu selam, sevgi ve muhabbetlerimi yolluyorum. Hoşça kalın, dostça kalın.

Rufat Güler